Patrycja Dołowy w Mobilnej Przestrzeni Kultury w Ostrowcu Świętokrzyskim

Patrycja Dołowy, doktor nauk przyrodniczych, pisarka i artystka multimedialna, była w sobotni wieczór, 18 maja 2019 roku gościem Stowarzyszenia Kulturotwórczego Nie z tej Bajki w Ostrowcu Świętokrzyskim.

 

Na spotkaniu z Patrycją Dołowy. Fot. Krzysztof Krzak

 Pod koniec marca bieżącego roku Wydawnictwo Czarne wypuściło na czytelniczy rynek książkę Patrycji Dołowy „Wrócę, gdy będziesz spała. Rozmowy z dziećmi Holocaustu”. To historie żydowskich matek, które, by ratować swoje dzieci podejmowały niezwykle dramatyczne decyzje. Jedna z nich podaje swojemu synowi cyjanek; inna – usypia córkę luminalem i w trumnie przemyca na stronę aryjską; kolejna matka sama zażywa jedyną porcję cyjanku, a córkę wyrzuca przez okno. Dziecku udało się przeżyć dzięki opiece Zofii, służącej jej biologicznych rodziców. Kiedy po latach bogaci żydowscy krewni Hany chcieli ją wziąć do siebie, dziewczynka nie zdecydowała się odejść od polskiej matki. Wiele takich historii można przeczytać w pierwszej w całości samodzielnej książce Patrycji Dołowy (nie licząc dramatów, m.in. „Matki”, „Dziady. Twierdza Brześć”). O jej powstawaniu opowiadała autorka w siedzibie ostrowieckiego Stowarzyszenia Kulturotwórczego Nie z tej Bajki w ciekawej merytorycznie rozmowie z Miłoszem Żakiem. Posiadająca żydowskie korzenie pisarka spotkała się z podobnymi przypadkami również w najbliższej rodzinie, choć nie mówiło się o nich w rodzinie zbyt głośno. Dopiero książka spowodowała, że jej rozmowy z rodzicami stały się bardziej szczere i pogłębione, choć nie należały, mimo upływu czasu do najłatwiejszych. 

Z Patrycją Dołowy rozmawiał Miłosz Żak. Fot. K.Krzak

To właśnie rodzinna sytuacja Patrycji Dołowy spowodowała, iż zaczęła ona szukać i rozmawiać z osobami, które zostały ocalone przez swoje żydowskie matki i wychowane przez matki polskie, co najczęściej wiązało się ze zmianą imienia, nazwiska i tożsamości. Początkowo nie były one entuzjastycznie nastawione do zwierzeń przed w sumie obcą im osobą. Z biegiem czasu przekonały się i polecały sobie wzajemnie pisarkę. Te rozmowy stały się  dla nich swoistym rozliczeniem z przeszłością, trudnym dzieciństwem i życiem dorosłym. Pewną trudnością, ale też i ciekawym dla czytelnika zabiegiem jest fakt, iż dorosłe osoby opowiadają o sobie z perspektywy dziecka, co powoduje rozchwianie emocjonalne osoby opowiadającej: od wdzięczności do żalu. 

 

Patrycja Dołowy w Ostrowcu Świętokrzyskim. Fot. Krzysztof Krzak

Rozmowy z dorosłymi dziećmi Holocaustu trwały blisko 12 lat; początkowo Patrycja Dołowy miała zamiar przekazywać je w formie mówionej, jednakże w pewnym momencie poczuła, iż nie jest ona ich „właścicielką” i – namawiana przez swoich rozmówców – postanowiła je wydać w formie książkowej. Pisarka nie ograniczyła się do zwykłego odtworzenia i redakcji wypowiedzi bohaterów, zadbała również, poprzez ich ułożenie, o dramatyczną konstrukcję poszczególnych rozdziałów – opowieści. Wydaje się, że poza wszystkim książka „Wrócę, gdy będziesz spała. Rozmowy z dziećmi Holocaustu” przybliża zjawisko „podwójnego rodzicielstwa” wywołanego określonymi warunkami czasu wojny, które nie było zbyt powszechnie znane przez nasze społeczeństwo. Tym większa jej wartość merytoryczna i emocjonalna.

***

Spotkanie z Patrycją Dołowy było pierwszym wydarzeniem trzeciej edycji projektu „Mobilna Przestrzeń Kultury” przeprowadzanego w czterech miastach: Gorlice, Bieczu, Starachowicach i Ostrowcu Świętokrzyskim przez Żydowskie Muzeum Galicja w Krakowie. Jego partnerem w tym ostatnim mieście jest właśnie Stowarzyszenie Kulturotwórcze Nie z tej Bajki. W tegorocznej edycji, po spotkaniu autorskim, organizatorzy zaproponowali również projekcję filmu „Kto napisze naszą historię” Roberty Grossman. 

Okładka książki Patrycji Dołowy. Fot. Wydawnictwo Czarne

W niedzielę, 19 maja br. o godzinie 15 dr Monika Stępień z Żydowskiego Muzeum Galicja w Krakowie wygłosi wykład „Polin – historia Żydów w Polsce” przedstawiający w zarysie najważniejsze aspekty polsko - żydowskiej historii od początków obecności Żydów w Polsce w X wieku, po współczesne odrodzenie społeczności żydowskich. Natomiast o godzinie 20 odbędzie się projekcja pięciu filmów dokumentalnych pod wspólnym tytułem „Księgi Prorockie”.